Meslek Hastalığı Nedir?

 

İş ortamında yer alan faktörlerle oluşan hastalıklara meslek hastalığı adı verilmektedir. Bu hastalık aynı zamanda 5510 sayılı kanunun 14. maddesine göre de tanımlanmıştır. İlgili maddeye göre, sigortalı işçinin yaptığı veya çalıştığı işin niteliğinden kaynaklı olarak tekrarlanan bir nedenden ötürü sürekli ya da kalıcı olarak karşılaştığı hastalıktır. Ruhsal veya bedensel özürlülük halleri de meslek hastalıkları kapsamındadır.

 

Meslek Hastalıklarının Tarihçesi 

 

Kavramsal olarak meslek hastalığı nedir sorusunun yanıtı incelendiği zaman meslek hastalıklarının tarihsel süreçte farklı etkenlere bağlı olarak ortaya çıktığı söylenebilir. Bu durumda meslek hastalıklarının ortaya çıkış nedenleri şu şekilde sıralanabilir; 

 

  • Üretilen mal ve hizmetlerde uzmanlaşma
  • Topluluklar halinde yaşamak

 

Tüm dünyada meslek hastalıklarına bilimsel anlamda yaklaşan ilk kişinin İtalyan klinikçi Ramazzini olduğu kabul edilmiştir. 1633 ile 1714 yılları arasında yaşayan Ramazzini’nin yanı sıra ülkemizde ilk defa 1865 yılında Dilaver Paşa Nizamnamesi ile maden ocaklarındaki çalışma koşullarında düzenlemeler yapılmaya başlanmıştır. Fakat bu tüzük herhangi bir uygulama alanı bulamamıştır.  

 

1930 yılına gelindiğinde ise Umumi Hıfzıssıhha Kanunu kapsamında çalışma hayatına dair yasal düzenlemelere gidilmiştir. Bu süreç meslek hastalığı ile ilgili istatistiklerin tutulmasını sağlamıştır. Yine ülkemizde 1945 yılında iş kazaları ve meslek hastalıkları sigortası kurulmuştur. 1949’da ise sigorta alanındaki bu çalışmalara ek olarak SSK İş Kazası ve Meslek Hastalıkları Hastanesi, İstanbul’da kurularak hizmet vermeye başlamıştır. Bu hastaneye ek olarak SSK tarafından emeklilik, analık ve hastalık gibi sigortacılık alanları için yeni hastaneler açılmaya devam edilmiştir. 

 

 

Meslek Hastalıklarına Neden Olan Faktörler

Meslek hastalığı nedir sorusunun yanıtından sonra meslek hastalığına neden olan faktörler de bilinmelidir. Bunlar; 

 

  • Fiziksel kaynaklı meslek hastalıkları
  • Kimyasal kaynaklı meslek hastalıkları
  • Ergonomiye özensizlikten dolayı ortaya çıkan meslek hastalıkları
  • Biyolojik kaynaklı meslek hastalıkları olarak sıralanmaktadır.

 

Fiziksel Kaynaklı Meslek Hastalıkları: Bu hastalıklar; 

 

  • Tozlar
  • Radyasyon
  • Sıcakta ya da soğukta çalışma
  • Alçak veya yüksek basınçta çalışma
  • Titreşim ve gürültü gibi faktörlerden dolayı oluşan hastalıklardır.

 

Kimyasal Kaynaklı Meslek Hastalıkları: Gazlar, çözücüler ve ağır metallerden dolayı ortaya çıkan hastalıklardır. 

 

Biyoloji Kaynaklı Meslek Hastalıkları: Bakteri ve virüs kaynaklı olanların yanı sıra psikolojik ve biyoloteknoloji kaynaklı faktörler, bu alanda oluşmaktadır. 

 

Meslek Hastalığı Tanısı Nasıl Konur?

Çalışanlarda meslek hastalığının oluşması, işçinin fonksiyon kaybına uğramasıyla kendini gösterir. Ayrıca meslek hastalığı tanısı konulabilmesi için aşağıdaki durumların gerçekleşmesi gerekir; 

 

  • Bireyin sigortalı olması
  • Çalışma ortamının ya da hastalıkla çalışmanın arasında zorunlu nedensellik bağının kurulabilmesi
  • Hastalığın kurum sağlık kurulu tarafından onaylanması
  • Deneysel olarak yaşanabilen hastalıklar kapsamında olması

 

Mesleki hastalıklar yetkili hastanelerdeki hekim raporuyla belirlenmelidir. Ayrıca hastalığın yükümlülük süresi içerisinde çıkması şarttır. Son olarak bireyin, ilgili hastalık maruziyet değerinin üstünde bir maruziyeti olması gerekmektedir. 

 

Meslek Hastalıklarında Tıbbi ve Yasal Tanı Süreci Nasıl İşler? 

 

Öncelikle yetkili hekimler iş ve meslek hastalığı ilişkisinin kurulması için klinik değerlendirme sürecine tabi tutacağı çalışan için ayrıca fiziki muayene ve laboratuvar değerlendirmelerine bakacaktır. Son aşamada iş yeri ortam ölçümleri yaparak hastalığın tanısı konulabilir. 

 

Meslek Hastalıkları Önlenebilir mi? 

 

Elbette meslek hastalıkları önlenebilir. Bu konuda dikkat edilmesi gerekenler; 

 

  • İş yerinde hijyen kurallarına uyulmalı
  • Yemek ve çay molalarından önce eller bol sabunlu suyla yıkanmalı
  • İşin niteliğine göre sürekli eğitimler verilmeli
  • İş yeri yeteri kadar havalandırılmalı
  • İş yerinde gerekmesi halinde kişisel koruyucular kullanılmalı
  • İş yerinde sigorta müfettişi, hekim ve görevlilerin tavsiyelerine uyum sağlanmalıdır.